Autor:
ks. Piotr Ramusiewicz SAC

Do jednych z najcenniejszych i nielicznie zachowanych XVII-wiecznych zabytków na terenie dawnych Prus należy niewątpliwie zaliczyć kościół w Łęgowie wraz z jego malarsko-rzeźbiarskim wystrojem i wyposażeniem. Od wielu lat parafia pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny podejmuje wysiłki o przywrócenie świątyni dawnego blasku i zachowanie tutejszego dziedzictwa kulturowego. Dzięki staraniom księdza proboszcza i społeczności parafialnej w latach 2014-2020 przeprowadzono prace przy dachu, elewacji i stolarce okiennej, co pozwoliło na wyeliminowanie zagrożeń wynikających z zawilgocenia. W roku 2021, przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Urzędu Marszałkowskiego oraz Republiki Federalnej Niemiec – reprezentowanej przez Niemiecko-Polską Fundację Ochrony Dóbr Kultury, rozpoczęto długo oczekiwaną konserwację drewnianego wyposażenia kościoła. W pierwszej kolejności pracami objęto pochodzące z 1601-1604 roku dwoje drzwi wejściowych, które wymagały pilnej interwencji konserwatorskiej. Ponadto pracom poddano drzwi wewnętrze od strony zachodniej oraz dwa polichromowane obramienia okienne. Ze względu na zły stan zachowania drewna, liczne przemalowania i wcześniejsze ingerencje w zabytkową strukturę obiektów, konserwatorzy: Dagmara Kończalska i Piotr Trybuszewski stanęli przed nie lada wyzwaniem. Kluczowym zadaniem stało się przywrócenie zabytkom pierwotnego wyglądu i funkcjonalności, bez zacierania śladów ich ponad 400-letniej historii. W trakcie prowadzenia prac okazało się, że łęgowskie zabytki skrywają pewne tajemnice, związane z ich powstaniem oraz trudną przeszłością tego regionu. Przy obramieniach okiennych odsłonięto partie złocone oraz dekoracje malarskie, zamalowane podczas wcześniejszych renowacji. Ukryta pod wieloma warstwami wtórnej farby bogata dekoracja drzwi zewnętrznych i zachowane oryginalne zamki, niejednokrotnie przykuwały uwagę nie tylko specjalistów z dziedziny historii sztuki, ale również zwykłych ludzi. Jak się okazało podczas prac konserwatorskich nie tylko forma stanowi o wyjątkowości tych stolarek, ale również materiał z jakiego zostały wykonane. Przez lata zakładano, że są to drzwi sosnowe, których powierzchnię wykończono farbą kryjącą. Było to jednak błędne myślenie. Do skonstruowania wszystkich drzwi użyto drewna dębowego, zabezpieczonego warstwami pokostu lnianego. Świadectwem burzliwych losów świątyni jest odnaleziona w zwieńczeniu jednych z drzwi kula pistoletowa.

Warto podkreślić, że zeszłoroczne prace przy stolarkach drzwiowych, w połączeniu z wcześniejszymi inwestycjami, zamykają pewien etap w procesie rewitalizacji łęgowskiego kościoła. Dzięki nim dzisiaj w małej podiławskiej wsi możemy podziwiać w pełnej okazałości piękno XVII-wiecznej architektury sakralnej. W kolejnych latach planuje się kontynuowanie prac przy wystroju i wyposażeniu wnętrza.