Autor:
kl. Michał Jaworowski SAC

Dzień 1

Dnia 26 października 2018 roku w Wyższym Seminarium Duchownym Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego w Ołtarzewie odbyło się po raz pierwszy ogólnopolskie Forum Prefektów Studiów i innych osób odpowiedzialnych za formację seminaryjną w Polsce.

Dzisiejsze obrady zaczęły się o godzinie dziesiątej. Jako pierwszy głos zabrał ksiądz rektor, Mirosław Mejzner SAC. W swoim wystąpieniu zawarł stwierdzenie, że kontekst historyczno-kulturowy wymusza pewne zmiany, co widać w historii formacji do kapłaństwa. Bezpośrednim impulsem ku temu są wydane niedawno dokumenty Kościoła, zwłaszcza Ratio fundamentalis formationis sacerdotalis, nad zrealizowaniem którego pracuje obecnie polski episkopat, oraz konstytucja apostolska papieża Franciszka Veritatis gaudium o katolickim szkolnictwie i formacji. Podkreślił konieczność wsłuchania się w głos Jezusa, który jako Mistrz i Nauczyciel wprowadza w trynitarną komunię i komunikację. Następnie przywitał uroczyście przybyłych, zaczynając od biskupa Damiana Bryla z archidiecezji poznańskiej, a na przedstawicielach mediów kończąc.

Po nim miał swoje wystąpienie ks. Tomasz Wielebski, dziekan wydziału teologicznego UKSW. Mówił m.in. o tym, że Kościół ma być miejscem budowania komunii, a w formacji ku kapłaństwu nie można tracić z oczu celu, ani też przeakcentowywać jednego aspektu kosztem innych. Na koniec życzył nam wszystkim dobrych owoców tego spotkania, oraz abyśmy towarzyszyli sobie nawzajem wprowadzając w życie wskazania zawarte w Ratio.

Bezpośrednim wstępem do debaty było przemówienie ks. Krzysztofa Marcyńskiego SAC, który mówił, że ten czas ma służyć łączeniu naszych różnych doświadczeń na rzecz lepszego kształcenia przyszłych księży. Nawiązał do soborowego terminu aggiornamento, wskazującego na ciągłą potrzebę szukania nowych rozwiązań, tak, aby kapłan – będąc blisko zarówno Boga jak i ludzi – umiał odpowiadać na ich potrzeby. Po jego wystąpieniu przedstawiono wyniki sondy ulicznej przeprowadzonej przez studentów UKSW z tzw. Panda TV, w której przytoczono odpowiedzi różnych osób na problem tego, jaki powinien być ksiądz dzisiaj.

Po wystąpieniu naszego prefekta studiów miała miejsce debata, na którą zaproszono kilkoro ekspertów, mianowicie: s. Annę Marię Pudełko AP, red. Annę Sosnowską (związaną z portalem Aleteia.pl), ks. dr. Antonio Panaro z seminarium Redemptoris Mater oraz o. Krzysztofa Michałowskiego OP.

Uczestnicy debaty najpierw mieli za zadanie odpowiedzieć na pytanie, co ludzie cenią u księży oraz czy można stworzyć model księdza na współczesne czasy. Wśród odpowiedzi podkreślono m.in. silną wiarę, umiejętność budowania dobrych, dojrzałych relacji – zwłaszcza z osobami świeckimi obojga płci, życzliwość dla ludzi, a przede wszystkim bycie świadkiem Chrystusa.

Następne zagadnienie dotyczyło już ściśle kształcenia w seminarium. W tej części również podkreślono konieczność nauczenia seminarzystów życia i budowania relacji w świecie, rolę wspólnoty Kościoła, która uczy wiary i zdrowych relacji z ludźmi i z Bogiem, konieczność nawrócenia samych formatorów oraz odwagi, aby dokonywać zmian na lepsze.

Po debacie, o godz. 13.00 miała miejsce uroczysta Msza św. w naszym kościele seminaryjno-parafialnym p.w. Królowej Apostołów, której przewodniczył i kazanie wygłosił biskup Damian Bryl. W homilii, nawiązując od dzisiejszej liturgii słowa, wskazał trzy słowa kluczowe: łaska, rzeczywistość, rozeznawanie. Wpierw wskazał na prymat łaski; mamy pozwolić Bogu działać przez nas, podczas gdy wszelkie nasze działanie ma być jedynie wtórne; potrzebujemy pokory, prostoty, otwartości, nie bać się wołać o łaskę, uznając swoją słabość. Następnie wzywał do pogodzenia się z rzeczywistością, nieraz trudną, relacji między wychowawcami a seminarzystami, bez postawy odrzucenia, lecz przyjmując siebie nawzajem z miłością. Wreszcie – w kontekście rozeznawania – ukazał potrzebę przyjmowania otaczającej nas rzeczywistości zarazem odkrywając w niej Boga, nie poddając się narzekaniu, lecz ufając Bogu, który nas nie opuszcza, ale wspiera i prowadzi wciąż dalej, dając nam swego Ducha i Jego moc. Z Jego wsparciem możemy rozpoznawać wolę Boga, który zawsze jest z nami; tę nadzieję mamy w sobie nosić, by móc zaszczepiać ją w sercach innych, zwłaszcza wychowanków. Musimy poddać się Jego woli, a nie uważać się za właścicieli i dystrybutorów powołań. Wreszcie trzeba modlić się o odwagę wprowadzania w życie tego, co rozeznamy.

Po obiedzie, o godz. 15.00, rozpoczęła się druga część spotkania, mianowicie trzy sesje, podczas których rozmaici prelegenci przedstawiali swoje poglądy na tematy związane z formacją seminaryjną dzisiaj.

Pierwszą sesję otworzył ks. Marcyński, który mówił o komunikacji niezbędnej do przekazywania Dobrej Nowiny, oraz o takich cechach kompetentnego komunikatora jak: stosowność, elastyczność, świadomość kontekstu, skuteczność oraz bogaty repertuar komunikacyjny. Oprócz tego wskazał na zasadniczą rolę, jaką w efektywnej komunikacji pełni motywacja.

Po nim miała swoje wystąpienie pani Wioletta Przybyszewska, psychoterapeutka. Mówiła o zasadniczej potrzebie autentyczności w komunikacji, relacji osobowych, a nie tylko przedmiotowych, świadomości własnego wnętrza, bez których grozi nam fałszywość, ukrywanie się za maskami.

Następnym prelegentem był Szymon Hołownia. On również podkreślał rolę autentyczności, naturalności, skupienia na konkretnym człowieku, by nieść mu nadzieję zamiast lęku i aby móc odpowiadać na jego pytania.

Kolejną sesję, dotyczącą edukacji seminaryjnej w Polsce, otworzył swoją prelekcją o. W. Żmudziński SI. Mówiąc o zasadniczych rysach nauczyciela, wskazał na niezbędność sformułowania własnej misji, tożsamości; ukazał ważną rolę codziennego rachunku sumienia oraz ciągłego doskonalenia metod i form nauczania. Radził też, aby nie traktować trudnych sytuacji jako problemu, lecz raczej jako wyzwanie i starać się rozpoznać jego dobre strony oraz możliwości, jakie ze sobą niesie. Nawiązał też do tzw. teorii wielorakiej inteligencji, ukazującej szeroką gamę sposobów w jakie uczeń przyswaja sobie wiedzę. Wskazał także na konieczność słuchania ucznia.

Potem głos zabrała pani E. Komorowska, która ukazała dzisiejsze podejścia i oczekiwania wobec formacji seminaryjnej, a także wskazała na potrzebę formowania całego człowieka w jego aspekcie fizycznym, umysłowym i moralnym.

Na zakończenie tej sesji miał swoje wystąpienie biskup Bryl, który pokrótce przedstawił przebieg prac Episkopatu nad nowym dokumentem, mającym dostosować wytyczne watykańskiego Ratio do warunków polskich. Wśród głównych idei mających być zawartymi w tymże dokumencie wskazał m.in.: potrzebę formacji do bycia pasterzem i do bycia we wspólnocie, patrzenie całościowe na formację jako na jeden proces dokonujący się w różnych etapach życia, integralne patrzenie na człowieka, bez przeakcentowywania formacji intelektualnej (zawarł tu m.in. postulat rozdzielenia święceń od samego pomyślnego ukończenia studiów), fundamentalną rolę relacji i potrzebę wspólnoty, misyjność.

Po półgodzinnej przerwie na kawę rozpoczęła się ostatnia, trzecia sesja części popołudniowej, w której prelegenci mieli za zadanie odpowiedzieć na pytanie: „Jakich księży potrzebują ludzie naszych czasów?”, każdy we właściwym sobie aspekcie.

Jako pierwszy mówił ks. W. Węgrzyniak z archidiecezji krakowskiej, którego wystąpienie dotyczyło homilii. Według niego ksiądz powinien: stawiać Jezusa w centrum, mówić do ludzi w ich języku, być przekonanym o tym, co mówi, wiedzieć, co chce powiedzieć, dotykać przestrzeni bliskich rozmówcom, być konkretnym, być świadomym swojego talentu (lub jego braku), być bardziej tatą niż retorem, być wolnym wobec ludzi, lecz pozostać wiernym głoszonej prawdzie, wreszcie zaufać Bogu, który potrafi posługiwać się nawet niedobrymi kazaniami, by nawracać ludzi.

Następnie ks. Antonio z seminarium Redemptoris Mater mówił o odniesieniu do sakramentów. Przede wszystkim powinno się je traktować nie przedmiotowo, lecz jako spotkanie z Osobą Jezusa i jako wprowadzenie w transcendentną rzeczywistość Boga, który pragnie nam się objawiać. One wyrażają i umacniają wiarę; kryzys sakramentów w dzisiejszym Kościele jest tak naprawdę kryzysem wiary. Wskazał też na potrzebę wyjścia do tych, którzy pozostają poza sakramentalnym życiem Kościoła, nowej ewangelizacji, nowego podejścia do pracy na parafiach, które powinny być wspólnotami wspólnot. Na koniec przytoczył jeszcze cytat Josepha Ratzingera w którym mówił, że przyszłość Kościoła zależy od świętych, a w przyszłości będzie on bardziej ubogi i mniejszy, ale za to bardziej uduchowiony i zdolny nieść nadzieję światu pogrążonemu w pustce bez Boga.

Na koniec zabrał głos ks. Przemysław Kawecki SDB, który mówił o kapłaństwie w kontekście wychowania religijnego. Wskazał na potrzebę poświęcania czasu młodemu człowiekowi, naśladowania Jezusa towarzyszącego uczniom idącym do Emaus, oraz na ogromne znaczenie relacji, tego jakim się jest człowiekiem.

Dzisiejszy dzień zakończył się kolacją oraz wspólną rekreacją wykładowców i prefektów studiów, a osobną dla alumnów z naszego seminarium oraz gości.

Dzień 2

Dzisiaj, tj. 27 października 2018 roku uczestniczyliśmy w drugiej części Forum Prefektów Studiów. Czas przedpołudniowy poświęcony był warsztatom tematycznym prowadzonym przez zaproszonych z zewnątrz gości. Jako alumni spotkaliśmy się z p. Szymonem Hołownią oraz p. Anną Adryjanek.

Pan Hołownia mówił o wykorzystaniu mediów społecznościowych w życiu i pracy osób związanych z Kościołem, a w szczególności nas jako przyszłych księży. Podawał wiele cennych uwag dotyczących sposobu korzystania z Facebooka, Twittera i Instagrama. Radził jak skutecznie dotrzeć do odbiorców, jak radzić sobie z tzw. hejtem, czy też jak budować swoją listę znajomych. Radził też m.in., aby z mediów społecznościowych korzystać raczej w celu zdobywania wiedzy na temat życia zwykłych ludzi, niż aby wprost ewangelizować. Podał również kilka profili osób jego zdaniem wartych tego, aby ich obserwować.

Po krótkiej przerwie na kawę spotkaliśmy się z panią Anną Adryjanek, na co dzień pracującą w szkole dla młodzieży obciążonej problemami z nauką. Podała wiele ciekawych uwag dotyczących robienia notatek (bardzo mocno polecając tworzenie tzw. map myśli) oraz uczenia się w ogóle. Mówiła też o umiejętnościach niezbędnych w studiowaniu i tworzeniu prac naukowych.

W tym samym czasie prefekci studiów mieli zajęcia dotyczące zarządzania edukacją z ks. Zenonem Hanasem, prowincjałem Prowincji Chrystusa Króla, a następnie – negocjacji i ich wykorzystania z p. A. Góreckim. Wykładowcy zaś spotkali się z p. E.M. Komorowską, która mówiła o wyzwaniach edukacyjnych w czasie, gdy świat zmienia się tak szybko. Potem zaś panowie J. Piosik i M. Lewandowski mówili na temat debaty oksfordzkiej i jej pozytywnego wpływu na rozwój kompetencji komunikacyjnej.

O godz. 13.00 miała miejsce Eucharystia, której przewodniczył ks. prof. dr hab Piotr Tomasik.

Po obiedzie ks. Krzysztof Marcyński, prefekt studiów w naszym seminarium, przedstawił wyniki badań dotyczących kompetencji komunikacyjnej wykładowców i alumnów. Po przerwie nastąpiło podsumowanie całego Forum i wyciągnięcie wniosków. Po kolacji uczestnicy udali się w drogę powrotną do swoich miejsc zamieszkania i pracy.